Wat vertel je je kind wanneer je samen op de vlucht bent voor oorlog en geweld?
Op dit moment zijn er wereldwijd meer dan 100 miljoen mensen op de vlucht, waaronder miljoenen ouders met hun kinderen. In "Children of the Labyrinth" hebben negen van deze ouders indrukwekkende brieven aan hun kinderen geschreven. Allen gestrand in Griekenland, vertellen zij over hun gevaarlijke vlucht en over hoe machteloos het voelt om verstrikt te raken in het Europese asielbeleid, wat voor toekomst zij hun kind toewensen, maar bovenal hoe ontzettend veel zij van hen houden.
Dit project is gemaakt in nauwe samenwerking met de ouders. Gedreven door de meest universele wens - een veilige toekomst voor je kind - zagen zij geen andere mogelijkheid dan hun kleintjes mee te nemen door een levensgevaarlijk labyrint van stalen muren, gewelddadige ‘pushbacks’, mensenhandelaren en ijskoude of snikhete tentenkampen. De brieven bieden een diep menselijk inzicht in hoe dat voelt voor een ouder: "Het heeft diepe krassen op onze ziel achtergelaten."
Trailer (1:09 min.)
“Wij hopen dat de brieven onze kinderen later - wanneer zij ouder zijn - kunnen helpen om beter te begrijpen wat er destijds allemaal is gebeurd.”
~ De ouders
Bekijk de brieven, portretten & films
Dit project bestaat uit negen handgeschreven brieven van ouders uit Afghanistan, Kameroen, Iran, Syrië, Congo en Irak aan hun kinderen.
De brieven zijn verfilmd in negen individuele korte films (4 - 7 min) en één gecombineerde korte film (10 min, onderaan deze pagina) waarin alle brieven door elkaar zijn verweven tot één brief. Helemaal onderaan staat een gezamenlijk statement van de ouders.
De muziek is speciaal voor dit project gecomponeerd door pianist Joep Beving.
1. Latifa & Mozhda
Vijf jaar geleden ontvluchten de Engelse lerares Latifa en haar gezin hun huis in Afghanistan nadat ze worden aangevallen door de Taliban. Na een zeer zware tijd in Iran en Turkije waar zij - als Afghanen - elke dag kans lopen om gedeporteerd te worden stappen ze op een opblaasbootje naar Griekenland op zoek naar een veilige toekomst. Maar op het moment van schrijven verblijven ze al meer dan drie jaar noodgedwongen in kamp Moria waar ze – na vier afwijzingen – geen andere keuze hebben dan een vijfde asielaanvraag te starten.
In de brief aan haar oudste dochter Mozhda (roze pet) schrijft Latifa over de bijzondere en prachtige dag waarop ze acht jaar geleden ‘zo wit als sneeuw en zo zacht als katoen’ thuis wordt geboren. Emotioneel kijkt ze terug op hun angstige vlucht en beschrijft ze hoe verschrikkelijk bang ze zijn geweest tijdens de tocht op zee. Haar dochter te moeten zien opgroeien in de barre omstandigheden van het tentenkamp laten haar als moeder meer dan machteloos voelen: "Mijn lieve meisje, dit is niet het leven dat jij verdient."
6:17 min.
2. Fabiola & Soan
Na een zware jeugd met twee ontvoeringen (milities) vlucht Fabiola – drie maanden zwanger - van Kameroen naar Griekenland, waar ze na een heftige ‘pushback’ op de Egeïsche zee ziek en uitgeput aankomt op het Griekse eiland Samos. Wanneer de autoriteiten haar met spoed naar Athene vervoeren om in een ziekenhuis te bevallen van haar zoon Soan raken al haar papieren verloren. Op het moment van schrijven woont ze in een liefdevol inloophuis in Athene.
In de brief aan haar zoon vertelt Fabiola hem over de eerste weken van haar zwangerschap, die niet haar eigen keuze was. Ook al was het leven om haar heen inktzwart, instinctief voelde ze dat ze de kleine ‘onschuldige engel’ in haar buik moest beschermen. In een lofzang aan haar zoon belooft ze hem dat ze zowel een moeder als een vader voor hem zal zijn, eentje die elk kind zou willen hebben. "Eindelijk heb ik mijn metgezel voor het leven."
5:42 min.
3. Zahra & Kimiya
Omwille van de toekomst van haar dochter besluit Zahra om Iran te ontvluchten, waar zij als Afghaanse vluchtelingen geen enkele kans maken. Maar eenmaal aangekomen in Europa belanden ze in een lekke tent in kamp Moria ‘waar de muizen over hun gezicht lopen’ en zwerven ze gedwongen maandenlang op straat in Athene. Op het moment van schrijven wachten ze in een piepklein appartement (betaald door een Franse liefdadige familie) op hun Griekse verblijfspapieren.
In haar brief vertelt Zahra over de zeer stressvolle en vernederende periode waarin ze samen zonder geld of onderdak door de straten van de Griekse hoofdstad zwierven terwijl Kimiya hartproblemen ontwikkelde, en dat niemand hen wilde helpen. Ze hoopt dat haar dochter later haar grote droom - nierarts worden - kan verwezenlijken en noemt haar 'een geweldige leraar die God me heeft gegeven.’ "In het zoete geluid van jouw lach voel ik hoop."
4:02 min.
4. Nazir-Ahmad & Yasna
Nadat de Afghaanse motormonteur Nazir-Ahmad - zelf vroeger als kind met zijn ouders naar Iran gevlucht – zijn hele leven wordt geconfronteerd met uitsluiting en discriminatie, besluit hij dat het leven van zijn jonge dochter Yasna anders zal worden: een leven mét kansen. Letterlijk draagt hij haar van Iran naar Europa, de moeilijkste grenzen over. Maar op het moment van schrijven zijn ze al twee jaar gestrand in een tentenkamp in Griekenland, met twee afwijzingen op zak.
In zijn brief schrijft Nazir-Ahmad eerlijk over het diepe schuldgevoel dat hij als vader ervaart over het feit dat zijn dochter haar jonge kindertijd moet slijten in een kamp 'met bitterkoude winters en verzengend hete zomers', maar dat hij een diepe hoop blijft koesteren om haar mee te kunnen nemen naar een plek waar ze vrij zal zijn en naar school kan gaan. "Maak je eigen beslissingen, mijn lieve kleine meid, en laat niemand je ooit met minachting behandelen. Wees vrij."
4:21 min.
5. Asma & Muhammad
Nadat de Syrische oorlog diepe wonden heeft geslagen in het leven van Asma en haar familie, besluit de familie naar Europa te vluchten waar ze een helse tijd doorstaan in Kamp Moria. Op het moment van schrijven zwerven ze in Athene van de ene naar de andere tijdelijke huurwoning waarvan de huur wordt betaald door buitenlandse vrienden. Hun asielprocedure is volledig vastgelopen door zoekgeraakte asieldossiers bij de Griekse autoriteiten.
In haar brief schrijft Asma emotioneel over de raketaanval op hun huis in Syrië waarbij Muhammad ernstig gewond raakte en zijn opa overleed. Ze waren elkaar grootste vrienden. Ze spreekt de hoop uit dat haar zoon zijn dromen kan gaan vervullen om astronaut, voetballer of ingenieur te worden en ze eert hem door te zeggen dat ze nog nooit een jongen heeft gezien die knapper is dan hij. "Mijn zoon, ik ben zo trots op jou."
4:45 min.
6. Fatima & Sogol
Voor kapster Fatima is de toekomst van haar tweejarige dochter Sogol dé reden voor haar vlucht uit Iran, waar zij zelf in haar eigen kindertijd als Afghaanse vluchteling zoveel discriminatie en uitsluiting heeft ervaren. Haar wens is om haar kind te laten opgroeien in een land waar iedereen gelijke rechten heeft. Maar op het moment van schrijven wachten ze al bijna twee jaar in een tentenkamp, met twee afwijzingen op zak.
In haar brief vertelt Fatima emotioneel hoe ze haar ogen uit haar hoofd huilde toen ze de Egeïse zee moest oversteken met haar kleine baby in een te ruim oranje reddingsvest, en hoe verschrikkelijk ze het vond dat ze haar dochter moest blootstellen aan de vreselijke kou in het kamp. "Je rilde wanneer ik je luier verschoonde." Ze spreekt de hoop uit dat ze haar derde verjaardag op een betere en veiligere plek zullen vieren dan hun tent.
6:09 min.
7. Prisca & Happyness
Wanneer Prisca - opgegroeid in een adoptiegezin in Kinshasa - begint te vermoeden dat 'mensen met een slecht hart' haar pasgeboren baby Happyness willen ombrengen, vlucht ze halsoverkop uit Congo en komt via omwegen eerst in Turkije en later in Griekenland terecht. Na een jaar in een vluchtelingenkamp op Samos ontvangt ze een tijdelijke verblijfsvergunning voor Griekenland, maar Happyness nog niet. Op het moment van schrijven proberen ze hun leven op te bouwen in Athene.
In de brief aan haar dochter beschrijft Prisca haar geboorte als een moment dat er een engel op aarde arriveert, een 'prachtige kleine Barbiepop'. Ze schrijft over hun lange vlucht samen, over hoe koud het was en hoe nat, en over hoe ze op de boot liedjes zong voor Happyness die in haar armen sliep. "Ik kan je niet alles schrijven..". Ze eindigt haar brief met de belofte haar dochter voor altijd te beschermen. “Al wat ik kan doen is jou gelukkig maken.”
4:48 min.
8. Gita & Najma
Vier jaar geleden woont huisvrouw Gita heel tevreden met haar gezin in Karte-e-Naw, een jaren ’50 middenklasse wijk in de Afghaanse hoofdstad Kabul, tot haar man - prive chauffeur van beroep - ernstige bedreigingen ontvangt vanuit de Taliban. Een helse vlucht richting Turkije volgt, waar Gita rake klappen krijgt van grenswachten op de Iraans-Turkse grens. Om het gevaar van deportaties voor te zijn varen ze na een jaar in Turkije met een piepklein bootje naar Griekenland.
In de liefdevolle brief beschrijft Gita haar enige dochter als een heel slim, aardig en lief meisje, en hoopt ze dat haar toekomstdroom - politieagent worden – ooit zal uitkomen. Ook vertelt ze over de confronterende dag in het kamp waarin de familie onverwacht hun tweede asielafwijzing ontving. Het raakte Najma zo dat ze in tranen schreeuwde: 'Waarom kunnen wij geen normaal leven leiden?!' "Mijn lief, het was zo hartverscheurend dat onze buren met je mee hebben gehuild."
3:52 min.
9. Iman & Mahmoud
Wanneer het gevaar en de gevechten te dicht bij hun huis in Noord-Syrië komen, besluiten Iman en haar man Aziz - samen met hun baby Mahmoud - hun thuisland te ontvluchten. Na een razendsnelle reis van twee weken via Turkije komen ze in een donkere nacht per opblaasboot aan op Lesbos, waar na anderhalf jaar wachten in kamp Moria hun asielaanvraag wordt goedgekeurd. Op het moment van schrijven wachten ze op hun Griekse verblijfspapieren.
In de brief aan haar zoon vertelt Iman hem over de zware beslissing om te vertrekken en hun familie en hun buren in Syrië achter te laten, 'maar het was de enige manier om jou een beter leven te geven.' In de zware tijd die volgt in het kamp wordt Mahmoud ziek. Iman spreekt de hoop uit dat haar zoon later alles zal vergeten wat er is gebeurd en dat hij veel nieuwe vrienden zal maken. "Lieverd, het was nooit mijn bedoeling dat we als echte vluchtelingen zouden moeten leven."
3:52 min.
Combinatie film
In deze korte film zijn alle brieven verweven tot één brief.
9:54 min
“No one leaves home unless home is the mouth of a shark”
Beste kijker,
Heel graag willen wij u bedanken voor het bekijken van onze brieven.
In de afgelopen jaren kwamen wij ongewild met onze kinderen terecht in een levensgevaarlijk en vernederend labyrint van hoge stalen muren, prikkeldraad, knokploegen, pushbacks, mensensmokkelaars, ijskoude of snikhete tentenkampen en slepende asielprocedures. Een wereld waar alleen je paspoort nog bepaalt wat je rechten zijn, en óf die er zijn.
Ondertussen zijn een aantal van ons op een andere plek in het labyrint, hoewel de meesten nog steeds in onzekere procedures verkeren. Toch maakt dat onze brieven niet minder relevant. Voor het eerst in de geschiedenis zijn wereldwijd meer dan 100 miljoen mensen op de vlucht, en dit aantal neemt toe in 2023. Ook vandaag worden ouders door geweld, uitsluiting of rechteloosheid gedwongen tot misschien wel het zwaarste besluit van hun leven: je huis en vaderland ontvluchten samen met je meest dierbare bezit: je kind.
Alleen wij weten welke zware weg hen te wachten staat. Hoe de jarenlange zorgen en onzekerheid je gek kunnen maken. En hoe verschrikkelijk de hulpeloosheid voelt wanneer je je kind niet kunt geven wat het verdient. Het heeft diepe krassen op onze ziel achtergelaten. Met onze brieven hopen wij dat zij - en daarmee wij - worden gezien.
Met liefde,
Latifa, Nazir-Ahmad, Fabiola, Iman, Zahra, Gita, Fatima, Asma en Prisca.